Etik İlkeler ve Yayın Politikası
Yayın Etiği İlkeleri
Yayın etiği, yazarların, hakemlerin ve yayıncıların bilimsel dergilerin editoryal süreçlerine yönelik yüksek standartlar oluşturmada dürüstlüğünü sağlayan bir dizi öz-düzenleyici standardı ifade eder. Bu etik standartlar, bilimsel yayınların kalitesini güvence altına almak, bilimsel bulgulara halkın güvenini sürdürmek ve bireylerin fikirleri için itibar kazanmasını sağlamak için mevcuttur. Etik araştırmacılar çalışmalarını yayımlarken belirli ilkelere bağlı kalırlar. İntihal yapmaz, kaynakları yanlış bildirmez, çürütemeyeceği itirazları gizlemez, karşıt görüşleri çarpıtmaz, verileri yok etmez veya gizlemez. Hakemli çalışmalar bilimsel yöntemi destekler ve örneklendirir. Yazarlar, dergi editörleri, hakemler, yayıncılar ve dergiler de dahil olmak üzere yayıncılıkla ilgilenen tüm tarafların etik davranış standartlarına uyması hayati önem taşır.
Turkish Journal Diaspora Studies, ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiği standartlarına uyar. Basın Kanunu, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi'ne uygundur. Ayrıca Committee on Publication Ethics (COPE), Directory of Open Access Journals (DOAJ), Open Access Scholarly Publishing Association (OASPA) ve World Association of Medical Editors (WAME) tarafından belirlenen Bilimsel Yayına İlişkin Uluslararası Etik İlkelerine de uyar. Son olarak Türkiye Editörler Çalıştayı kararlarına uymayı taahhüt eder.
- Basın Kanunu (ulusal mevzuat)
- Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (ulusal mevzuat)
- Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi (ulusal mevzuat)
- Bilimsel Yayıncılıkta Şeffaflık ve En İyi Uygulama İlkeleri (uluslararası standartlar)
- Türkiye Editörler Çalıştayı Kararları (ulusal standartlar)
Tekrar Yayın
Tekrarlanan yayın, aynı çalışmanın veya büyük ölçüde benzer çalışmanın birden fazla dergide yayımlanması eylemini ifade eder. Editör bir çalışmanın kopya yayın olduğunu tespit ederse, çalışmayı incelemeden iade etmeyi seçebilir. Ayrıca editör, yazarların herhangi bir çalışmasını belirli bir süre için yasaklamak veya yazarların daha önce yayımlanmış bir çalışmayı sunduklarını kamuya duyurmak gibi başka işlemler de yapmayı seçebilir. Editörün bu eylemlerin herhangi bir kombinasyonunu gerçekleştirme takdiri vardır.
Aynı Çalışmanın Birden Fazla Dergiye Eşzamanlı Olarak Gönderilmesi
Yazarların aynı çalışmayı aynı anda birden fazla dergiye göndermesine izin verilmez. Editör olası eşzamanlı gönderimden haberdar olursa, çalışmayı alan diğer editörlere danışma hakkını saklı tutar. Editör, çalışmayı incelemeden iade edebilir veya değerlendirmeleri dikkate almadan reddedebilir. Editör konuyu diğer editörlerle de görüşebilir ve yazarın çalışmasını belirli bir süre dikkate almamaya karar verebilir. Ayrıca editör, yazarın işvereniyle iletişime geçebilir veya kendi takdirine bağlı olarak bu eylemlerin herhangi bir kombinasyonunu gerçekleştirebilir.
İntihali Engelleme Amaçlı Kontrol
İntihal, başka birinin çalışmasını, düşüncelerini, yöntemlerini, verilerini, uygulamalarını veya görsellerini, uygun bilimsel itibarı göstermeden kendinizinmiş gibi sunma eylemidir. Yayımlanmak üzere gönderilen tüm makaleler intihal tespit yazılımı kullanılarak intihal kontrolünden geçirilir. Turkish Journal of Diaspora Studies'e gönderilen makalelerin benzerlik düzeyinin %20'den az olması gerekmektedir. Benzerlik düzeyi yalnızca %1 olsa bile, yazarın başka kaynaklardan herhangi bir ifadeyi uygun alıntı ve alıntı yapmadan kelimesi kelimesine kopyalamış olması halinde yine de intihal yapmış sayılabilir. Bu nedenle yazarların alıntı ve kaynak yönergelerini (APA 7) bilmeleri ve bunları dikkatle takip etmeleri gerekmektedir. Etik olmayan davranışlar; intihal, çoğaltma, sahte yazarlık/ortak yazarlığın reddi, araştırma verilerinin manipülasyonu, fazla sayıda ufak makale yayımlama, telif hakkı ihlali ve açıklanmayan önemli çıkar çatışmalarını içerir. Yayın etiğine uymayan makaleler yayından çekilebilir.
Sahtecilik
Veri uydurma, sahte araştırma sonuçları ve verileri oluşturup bunları gerçekmiş gibi sunmak anlamına gelir. Veri tahrifatı ise yanlış bir izlenim yaratmak için araştırma verilerinin manipüle edilmesi anlamına gelir. Sahtecilik, istenen sonuca uyacak şekilde verilerin, araştırma materyallerinin, süreçlerin, ekipmanların ve sonuçların manipülasyonunu veya değiştirilmesini içerir.
Katılımcıların Kişisel Verilerinin Korunması
Turkish Journal of Diaspora Studies, araştırmaların katılımcılara ait kişisel veya hassas verileri ya da yasal olarak kamuya açık olmayan materyalleri içermesi durumunda, araştırmacıların tanınmış bir inceleme komitesinden resmi etik onay almasını şart koşmaktadır.
Araştırmanın Suistimali İddiaları
İntihal, alıntı manipülasyonu ve veri tahrifatı/uydurma gibi araştırma suistimallerini önlemek için dergi, Yayın Etiği Komitesi'nin (COPE) "Başarılı Bir Editör Ofisi için Etik Araç Seti" yönergelerini takip eder. Dergi suistimalleri teşvik etmez veya bilerek izin vermez. Editörler, yayımlanmış bir çalışmadaki herhangi bir araştırma suistimali iddiasının farkına varırlarsa, konuyu ele almak için COPE'nin yönergelerini izleyeceklerdir.
Etik İhlallerin Bildirimi
Turkish Journal of Diaspora Studies'de yayımlanan bir çalışmada olası suistimal veya yanlışlıklardan şüpheleniyorsanız, editörlükle (info@tjds.org.tr) iletişime geçebilirsiniz. Dergi, iyileştirmeye olanak sağlayacak geri bildirimleri ve soruları memnuniyetle karşılar.
Düzeltme, Geri Çekme, Endişe İfadesi
Dergi editörlerinin daha önce yayımlanmış bir çalışmayla ilgili herhangi bir sorunla karşılaşmaları durumunda belirli seçenekleri vardır. Yayının küçük bir kısmı dürüst bir hatadan dolayı yanıltıcı ise editör düzeltme yayımlayabilir. Ancak bulguların suistimal veya hata nedeniyle güvenilmez olduğuna dair açık delillerin bulunması halinde editör yayını geri çekebilir. Yazarların araştırma veya yayın suistimallerine ilişkin kesin olmayan kanıtların bulunduğu durumlarda veya suistimal iddialarına ilişkin soruşturmanın adil, tarafsız veya kesin olmaması durumunda, editör endişesini dile getirebilir. Editör düzeltme, geri çekilme ve endişelerin dile getirilmesi konusunda COPE tarafından sağlanan yönergelere uymalıdır.
Anket ve Mülakata Dayalı Araştırmalar
Turkish Journal of Diaspora Studies, kaliteli bilimsel araştırmaların yayımlanmasında yüksek etik standartları korumaya kararlıdır. Bunu sağlamak için COPE tarafından belirlenen "Dergi Editörleri için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama Kılavuzları" ve "Dergi Yayıncıları için Davranış Kuralları"na bağlı kalıyoruz. Bir çalışmayı gönderirken lütfen aşağıdaki politikalara uygun olduğundan emin olun:
1. Araştırmanız etik onay gerektiriyorsa, lütfen çalışmanızda onam belgesi sağlayın. Onay veren ilgili etik kurulun adının belirtilmesi gerekmektedir.
2. Çalışmanızın yöntem kısmında çalışma protokolünü onaylayan etik kurulun adını, referans numarasını ve tarihini belirtin. Bu bilgiye çalışmanın ilk veya son sayfasında da yer verilmelidir.Ek olarak lütfen çalışmanızda tüm deneklerden bilgilendirilmiş onam aldığınızı belirtin.
Özel Sayı Yayımlama Politikaları
Yayın Kurulu talep edilmesi halinde yılda bir özel sayı yayımlayabilir. Ancak özel sayı için gönderilen tüm makaleler editoryal ön incelemeye tabi tutulur. Ayrıca gönderilen tüm makalelerin derginin editoryal ve yayın politikalarına uygun olması gerekmektedir. Çalışmaların orijinal olduğundan emin olmak için intihal kontrol yazılımı aracılığıyla intihal kontrolü yapılacaktır. Son olarak gönderilen her makale çift-kör hakemli değerlendirmeden geçirilmelidir.
Editoryal Gizlilik Yükümlülüğü
Dergi editörleri dergiye gönderilen tüm materyallerin gizliliğini korumakla yükümlüdür. Bu, incelenmek üzere alınan tüm makalelerin gizli belgeler olarak ele alındığı anlamına gelir. İnceleme sürecinde makaleye yalnızca editörler, hakemler ve yayın kurulu üyeleri erişebilir. İstisnai durumlarda editör, şüphelenilen etik ihlallerin araştırılmasının gerekli olduğu durumlarda sınırlı bilgileri üçüncü kişilerle paylaşabilir.
Bilimsel Suistimal İddiaları veya Şüpheleri
Farklı otoritelerin bilimsel suistimal konusunda kendi tanımları vardır. Turkish Journal of Diaspora Studies, ana düzenleyici kurumlar tarafından sağlanan yönergeleri takip ederek bu konuları vaka bazında ele almaktadır. Dergi editörleri, dergiye gönderilen veya dergide yayımlanan makalelerde olası bilimsel suistimalleri araştırma sorumluluğuna sahiptir. Olası suistimallerle ilgili endişeleri dile getiren belgeleri basitçe reddetmemelilerdir; bunun yerine, etik açıdan iddia edilen davaları takip etmekle yükümlüdürler. Editörler uygun olduğunda COPE akış şemalarını takip etmelidir. Önce taraflardan yanıt almalılardır. Yanıttan tatmin olmazlarsa, ilgili işverenlerden veya uygun bir kurumdan araştırma yapmasını istemelidirler. Editörler uygun bir soruşturmanın yürütülmesini sağlamak için tüm makul çabayı göstermelidir. Eğer bu gerçekleşmezse, editörler soruna bir çözüm bulmak için ısrarcı olmak için her türlü çabayı göstermelidir. Bu önemli; ama zorlu bir görevdir.
Turkish Journal of Diaspora Studies'in bilimsel suistimal iddialarını ele alma konusunda katı bir politikası vardır. Politika, COPE'nin "Başarılı Bir Editör Ofisi için Etik Araç Takımı" tarafından sağlanan yönergelere dayanmaktadır. Editörler, intihal, alıntı manipülasyonu, veri tahrifatı/uydurma ve diğer ilgili konuları içeren araştırma suistimallerini içeren çalışmaların yayımlanmasını önlemek için gerekli önlemleri alır. Dergi ve editörleri bu tür suistimalleri teşvik etmez veya bilerek izin vermez. Dergide yayımlanan bir çalışmayla ilgili herhangi bir bilimsel suistimal iddiası editörün dikkatine gelirse, editör bu tür iddialarla ilgilenmek için COPE tarafından belirlenen yönergeleri izler. Ek olarak tüm hakemlerin, çalışmayla ilgili şüphelendikleri sorunları, konuyu COPE tarafından sağlanan yönergelere göre ele alacak olan editöre bildirme sorumluluğu vardır. Turkish Journal of Diaspora Studies aşağıdaki durumlarda COPE akış şemalarını takip etmeyi taahhüt eder:
- Yinelenen gönderim
- İntihal
- Verilerin tahrif edilmesi
- Yazar değişiklikleri
- Açıklanmayan çıkar çatışmalar
- Yazarlıkla bağdaşmayan davranışlar
- Genel kabul görmüş araştırma uygulamalarının ihlali
Şikayet Prosedürü
Bu prosedür, Turkish Journal of Diaspora Studies'in veya editör kadrosunun yetki alanına giren içerik, prosedürler veya politikalarla ilgili şikayetler için geçerlidir. Şikayetleri hizmetlerimizi geliştirmek için bir fırsat olarak görüyoruz ve hızlı, nazik ve yapıcı bir yanıt vermeyi hedefliyoruz. Lütfen şikayetlerinizi doğrudan info@tjds.org.tr adresine e-posta ile gönderin ve bunların gizlilikle ele alınacağından emin olun. Baş editör şikayetlere derhal yanıt verir ve bunlarla başa çıkma konusunda COPE'nin yönergelerini takip eder. Şikayetler editör ekibinin ilgili üyesi tarafından ele alınır ve sorunun çözülememesi durumunda aşağıdaki adımlar atılabilir:
- İlk yanıtın yetersiz görülmesi halinde şikayetçi, şikayetinin ekibin kıdemli bir üyesine iletilmesini talep edebilir.
- Şikayetçinin memnun olmaması durumunda, şikayet baş editöre iletilebilir ve baş editörün kararı nihaidir.
- Mümkünse iki hafta içinde tam yanıt vermeyi hedefliyoruz. COPE, bilimsel dergilerin editörleri için bir uygulama kuralları yayımlamaktadır. Editörler, dergiler ve yayıncılarla olan anlaşmazlıkların çözümünü kolaylaştıracaktır; ancak, bu derginin kendi şikayet prosedürleri tükendikten sonra mümkün olacaktır.
Itiraz süreci
Çalışmanızın bilimsel içeriğinin yanlış anlaşılması nedeniyle haksız yere reddedildiğini düşünüyorsanız info@tjds.org.tr adresinden editör ekibimize itiraz mektubu gönderebilirsiniz. Ancak bu aşamada çalışmanızın revize edilmiş bir versiyonunu göndermemeniz gerektiğini lütfen unutmayın. İtiraz mektubunuzu aldıktan sonra, inceleyeceğiz ve itirazınızın gerekli olup olmadığına karar vereceğiz. İtirazınızın haklı olduğunu kabul edersek sizi çalışmanızın gözden geçirilmiş bir versiyonunu göndermeye davet edebiliriz; bu versiyon bir kez daha hakem değerlendirme sürecimize dahil edilecektir. İtiraz mektubunuzda mümkün olduğunca fazla ayrıntı vermeniz ve harici hakem değerlendirmesinden ve/veya tam editör komitesinden gelen yorumlara tek tek yanıt vermeniz önemlidir. Lütfen çalışma başına yalnızca bir itirazı değerlendirebileceğimizi unutmayın; bu nedenle lütfen itiraz mektubunuzun açık ve ikna edici bir şekilde yazıldığından emin olun. Reddedilen çalışmalar üzerinde uzun süreli müzakerelerin hem yazarlar hem de editörler için tatmin edici olmayabileceğini gördük, bu nedenle birden fazla itiraz artık işleme alınmamaktadır.
Çıkar Çatışmaları
Turkish Journal of Diaspora Studies, yazarların çalışma gönderirken yaşayabilecekleri çıkar çatışmalarının belirlenmesinin gerekli olduğuna inanmaktadır. Çatışan çıkarlar, birincil çıkara ilişkin mesleki muhakemenin kişisel rekabet veya mali kazançtan etkilenebildiği durumlarda ortaya çıkar. Bir çalışmayı nasıl ele alacağına dair en iyi kararı vermek için dergi, yazarların sahip olabileceği çıkar çatışmalarının farkında olmalı ve çalışma yayımlanırsa okuyucular da bunlar hakkında bilgilendirilmelidir. Çıkar çatışması, bireyin sorumluluklarını yerine getirirken tarafsızlığını önemli ölçüde zedeleyebilecek veya herhangi bir kişi veya kuruluş için haksız rekabet avantajı yaratabilecek herhangi bir mali veya diğer çıkar olarak tanımlanır. Çalışmanın araştırılmasına ve/veya hazırlanmasına yönelik tüm mali destek kaynaklarının yanı sıra sponsorun/sponsorların rolü de açıklanmalıdır. Açıklanması gereken potansiyel çıkar çatışmalarına örnek olarak istihdam, danışmanlık ve hibeler verilebilir. Potansiyel çıkar çatışmalarının mümkün olan en erken aşamada açıklanması tavsiye edilir.
Turkish Journal of Diaspora Studies'in tarafsız bir değerlendirme sağlamak adına editörlerden, çalışanlardan veya yayın kurulu üyelerinden gelen gönderileri incelemeye yönelik bir süreci vardır. Bu tür gönderimler öncelikle başka dergilere yönlendirilir. Bunun mümkün olmaması halinde, gönderenin dergideki konumu askıya alınacaktır. Bu gönderimler çift-kör hakem süreci ile incelenir.
Editör, kendisinin yazdığı veya aile bireylerinin yazdığı makalelerin karar alma sürecine dahil olmamalıdır. Bu tür bir gönderim derginin tüm prosedürlerine tabi olmalıdır. Editör, potansiyel çıkar çatışmalarının yazarlar ve hakemler tarafından ifşa edilmesine ilişkin ICMJE kılavuzlarını uygulayacaktır.
Araştırma ve Yayın Etiği
Her yazar, araştırmasının etik standartlara uygun olduğundan emin olmalıdır. Turkish Journal of Diaspora Studies, en yüksek dürüstlük standartlarına bağlı kalmakta ve araştırma ve yayın etiğine ilişkin aşağıdaki uluslararası yönergeleri takip etmektedir:
- Araştırma, kabul edilen dürüstlük standartlarını karşılamalı ve kalite ve şeffaflık, uygun tasarım, inceleme ve uygulama yoluyla güvence altına alınmalıdır.
- Katılımcılar ve araştırma personeli, araştırmanın amacı, yöntemleri, potansiyel kullanımları, riskleri ve faydaları konusunda tam olarak bilgilendirilmelidir. Katılımcıların gizliliğine ve anonimliğine saygı gösterilmeli, onurları ve özerklikleri korunmalıdır.
- Araştırmaya katılım gönüllü olmalı, baskı veya aşırı etkiden uzak olmalıdır.
- Araştırmacılar, araştırmanın faydalarını en üst düzeye çıkarmayı ve olası zarar veya riskleri en aza indirmeyi hedeflemeli ve uygun önlemlerle azaltılmalıdır.
- Araştırma bağımsız olmalı ve her türlü çıkar çatışması veya önyargı açıklanmalıdır.
- Katılımcılardan tercihen yazılı olarak bilgilendirilmiş onam alınmalı, sürekli olmalı ve serbestçe verilmelidir. Karar verme kapasitesi bulunmayan kişiler için yetkili üçüncü kişilerin onlar adına muvafakat vermesi gerekmektedir.
- Araştırmacıların araştırma yapacak kurum veya kuruluşlardan izin alması gerekmektedir.
- Etik onay gerektiren tüm araştırmalarda, çalışmanın yöntem bölümünde çalışma protokolünü onaylayan etik kurulun adı, referans numarası, tarih ve bilgilendirilmiş onam belirtilmelidir.
